حرکت به سمت فراوری بسته های تربیت و یادگیری به جای چندتالیفی - وبلاگ آبی اناری ها

به گزارش وبلاگ آبی اناری ها، تهران (پانا) - رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی با بیان اینکه وجود واژه چندتألیفی در سندتحول بنیادین به زمان طراحی این سند باز می شود، گفت که اکنون می خواهیم در فضای جدید و به سوی ایجاد بسته های تربیت و یادگیری برویم.

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، حسن ملکی در برنامه مجازی دورهمی مدارس پیشرو اظهارداشت: در کل کشور تنها یک سازمان به نام سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، رسالت بزرگ طراحی و فراوری مواد آموزشی و رسانه های یادگیری برای تمام دوره های تحصیلی را برعهده دارد و از این جهت منحصر به فرد است.

وی اضافه کرد: گفت وگوی ما درباره رسالت چنین سازمانی است که اگر گفت وگوی مفیدی باشد به این سازمان کمک خواهد نمود تا یکی از وظایفش را به درستی انجام دهد و در این فضای تحولی گام های خود را استوارتر، عاقلانه تر و هوشیارانه تر بردارد.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی با اشاره به مفهوم تألیف گفت: این واژه یک ظاهر ساده و بسیار معمولی را تداعی می نماید اما اگر به باطن کار توجه و تفکر کنیم می بینیم که تألیف کار هرکسی نیست و علیرغم ظاهر ساده نمایش، باطن پیچیده ای دارد.

ملکی ادامه داد: در معنای لغوی تالیف، نکته ای وجود دارد. در تالیف می خواهیم بگوییم چگونه میان اجزای یک متن الفت ایجاد کنیم. یک متن دارای عناصر و اجزایی است که از جمله آنها می توان به داده ها، اطلاعات، مفاهیم، ارزش ها، نگرش ها، تصاویر و به عبارتی تمام اجزا و عناصری که رسانه های خرد و کلان نامیده می شوند، اشاره نمود. ایجاد موانست میان این همه اجزا کار هرکسی نیست.

وی اضافه کرد: متون آموزشی هنوز هم موضوع زنده ای در دنیاست و کهنه نشده است. عده ای متخصص دراین زمینه در حال کوشش هستند. ایجاد الفت میان مفاهیم سخت تر از ایجاد الفت میان آدم هاست. وقتی از چندتألیفی سخن می گوییم از ظرافتی که داخل آن عاطفه و معرفت هست نیز سخن می گوییم.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی ادامه داد: با سیمای ترسیم شده از مدرسه در سندتحول بنیادین فاصله زیادی داریم، ولی به هر حال در تاریخ تعلیم و تربیت هم می بینیم تعدادی از متخصصان تعلیم و تربیت هرگاه خواستند ایده ای را محک بزنند، مدرسه ای را تاسیس کردند. در مدرسه می توان ماهیت و هویت برنامه درسی را به جهت روبرو شدن با واقعیت به درستی شناخت.

وی با اشاره به اینکه در فرایندی که انتهای آن به کتاب درسی و فراوری مواد آموزشی می رسد چند مرحله کار انجام می دهیم گفت: کتب درسی به مثابه میوه ای است که روی درختی ظاهر می شود. آن درخت را چه کسی کاشته و دارای چه مختصاتی است؟ باید کتاب درسی را با درختی که میوه روی آن روییده بنگریم وگرنه به تعریف درستی از چندتالیفی نمی توانیم برسیم.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی اضافه کرد: وقتی می خواهیم به مواد آموزشی و رسانه های تربیت و یادگیری نوینی برسیم قاعدتا باید این جهت پیموده شود و اگر بخواهیم تالیف درست باشد باید اول از مرحله طراحی عبور کنیم. طراحی یعنی مجموعه فعالیت ها و اقداماتی که عناصر برنامه درسی را در آن تعیین تکلیف می کنیم. عناصر برنامه درسی در بین اهل نظر یکسان نیست و علت تنوع و تعدد عناصر برنامه درسی به ریشه ها برمی شود.

ملکی با بیان اینکه باید توانایی این را داشته باشیم که خودمان مولد عناصر برنامه درسی باشیم گفت: اگر به درستی از مرحله طراحی عبور نکنیم میوه کتاب درسی نارس باقی می ماند. باید به طور بومی، ریشه ای و اساسی از این مرحله عبور کنیم. وقتی مبانی را خوب تشخیص دادیم و تدوین کردیم و ارزشگذاری درستی انجام دادیم به مرحله تدوین می رسیم. حال باید روش های تعیین هرکدام از ابزار را تعیین کنیم. در مرحله تدوین، روش های انتخاب محتوا را تعیین می کنیم. سپس ارزشیابی و فراوری انجام می شود. به فراوری که برسیم تالیف معنادار می شود.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی با بیان اینکه کتاب درسی حذف شدنی نیست اما باید میدان داری و سیطره داشتن آن را بر همه عناصر کاهش دهیم و به جای چندتالیفی بگوییم چند بسته تربیت و یادگیری گفت: فراخوان داده خواهد شد و شرایط فراوری بسته ها را اعلام خواهیم کرد.

وی با اشاره به اینکه در حین رسیدن از مرحله طراحی به رسانه های تربیت ممکن است چند اتفاق بیفتد گفت: یکی از آنها ریزش است، یعنی دچار کاستی مفهومی، مهارتی و کاستی ارزشی بشود و مفاهیم از مبدا کاهش یابد و دچار ریزش شود. این ریزش عوامل گوناگونی دارد.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی ادامه داد: دومین اتفاق، انحراف است. ممکن است مولفان و فراورینمایندگان از مرحله اول طراحی منحرف شوند.سومین اتفاق تورم مفهومی، مهارتی و ارزشی است.

وی با تاکید بر ضرورت تناسب میان اجزای بسته های تربیت و یادگیری گفت: اگر فراوری بسته های تربیت و یادگیری در انحصار یک فرد یا یک گروه باشد، اشکال احتمال دارد اما اگر مشارکت باشد و از عقل جمعی استفاده و تیم ها با هم رقابت نمایند، احتیاط های تربیتی هم افزایش می یابد و افراد مراقب هستند این مدار را دقیق تر و آسانتر بپیمایند.