کشف کتیبه خط پهلوی در تیمره خمین - وبلاگ آبی اناری ها

به گزارش وبلاگ آبی اناری ها، محمد ناصری فر، نویسنده کتاب سنگ نگاره های تیمره گفت: تفاوت این کتیبه با دیگر کتیبه های خط پهلوی کشف شده در ایران(کتیبه های حاکمان) این است که این آثار خطی متعلق به مردمانی عادی و کسانی است که از قدرت های حاکمیتی به دور بوده اند.

وی بیان نمود: از این روی از محتوای متون آن ها می توان به نگاه های اجتماعی و انسان شناسی ساکنان این منطقه و مردمان ایران در حدود 2 هزار سال پیش در این دیار پی برد.

باستان شناس و پژوهشگر سنگ نگاره های ایران اظهار کرد: به همین لحاظ، متون این کتیبه ها اسناد دست اولی هستند که می توانند یاریگر محققان و پژوهشگران علاقمند به سیر زندگی انسان های معمولی ساکن این منطقه، در حدود 2 هزار و 200 سال پیش در این سرزمین باشد.

ناصری فر افزود: کشف این کتیبه خطی در کوه های اطراف روستا فرنق از توابع خمین گواه بر آن است که حدود 2 هزار و 200 سال پیش مردمان ساکن این منطقه خط پهلوی را می شناختند و توانایی و مهارت نوشتن با آن را داشتند.

وی، کشف یک کتیبه خطی کهن را نمایه ای از شناسنامه و هویت اقلیمی کهن آن سرزمین دانست و ادامه داد: این کشف نگاه مطالعاتی و پژوهشی جدیدی را باز می کند که در قضاوت های فرهنگی و اقلیمی کهن سرزمینی تاثیرگذار است.

نویسنده کتاب سنگ نگاره های تیمره گفت: نکته جالب و منحصربه فردی که در این یافته با آن روبه رو شدیم این بود که هنرمند، نوشته حکاکی کتیبه را با سنگ چماق نوک تیزی خلق کرده بود که ابزار شکار انسان های اولیه بوده است.

ناصری فر افزود: شاید حدود 40 هزار سال پیش فردی با آن شکار می کرده و طی دوره هایی هم آتش روشن کرده و با آن نقاشی های کوبشی (PETROGLYPHS) خلق کرده و سپس کنار آن دیواره پر نقش رها کرده است.

وی شرح داد: جالب آن که فردی هم حدود 2 هزار و 200 سال پیش با همان سنگ چخماق خط پهلوی هام دبیره خلق کرده است.

باستان شناس و پژوهشگر سنگ نگاره های ایران بیان نمود: نوک تیزی که طی کوبش های فراوان کند و خورده شده سطح صیقلی حاصل از سایش دست انسان ها بر آن گواه است که طی هزاره ها در دست انسان های متعدد سایش داشته است.

ناصری فر یادآور شد: این نمونه ها در غارهایی که نقاشی های کوبشی دارند متعدد دیده می شوند و کنار این کتیبه، نقاشی های کهن تری وجود دارد که قدمت برخی از آنها به حدود هزراره نهم ق.م می رسد.

وی شرح داد: وجود سنگ نگاره های کهن و چشم اندازهای زیبا آب و هوای مطبوع در تابستان می تواند این دیار را محل مناسبی برای جذب توریسم و اشتغال زایی قرار دهد که تا به امروز از آن بهره گیری مناسب نشده است.

باستان شناس و پژوهشگر سنگ نگاره های ایران گفت: به منظور محفوظ ماندن این اثر تاریخی و فرهنگی از بیان مضمون و موقعیت مکانی دقیق آن معذور هستیم و امید است در آینده متولیان امور در ثبت تاریخی آن اقدام کنند.

سنگ نگاره ها، کهن ترین آثار تاریخی و هنری به جا مانده از بشر هستند که در آن ها رازورمزهای فراوانی نهفته است. سنگ نگاره ها پنجره هایی رو به گذشته های دور هستند که از منظرگاهشان می توان زندگی انسان های دوران کهن را رصد کرد.

به تعبیری بستر حروف رمزی، خط، تبادل پیام، زبان، تاریخ، اسطوره ها، هنر و فرهنگ در سنگ نگاره نهفته است و یکی از بهترین ابزارهای رمزگشایی پیش از تاریخ هستنند.

هنرهای صخره ای (Rock Art-Petroglyphs and Pictographs) اسناد دست اولی هستند که پژوهشگران را با ترجمان فرهنگ ها در اقلیم ها و زمان های مختلف آشنا می کنند و سخن گفتن آن ها با یاری تصاویر و نشانه هایی است که اغلب در همه زمان ها و مکان ها، برای تمام ملت های جهان یکسان بوده است.

سنگ نگاره ها از مبانی هنر بشری محسوب می شوند و برای کسانی که تمایل به فعالیت در عرصه های مختلف هنری دارند از یاری گرهای مناسب هستند.

از طرف دیگر برای استقرار هنر، طراحان لباس، فرش، تزیینات، پیکره سازان، سفالگران، تزیینات داخل ساختمان و گچ بری ها، گرافیست ها، طرح آفرینی های روی ظروف و صنایع دستی بسیار زیبا و الهام بخشند و نشان های ملی و کهن را تداعی می کنند.

محوطه های سنگ نگاره ها کتاب های سنگی هستند که نویسندگان و هنرمندان در دوره های مختلف زمانی که انسان هنوز زبان مشخصی برای گویش و خطی برای نوشتن نداشت(دوران غارنشینی) با بهره گیری از آنها سخن گفته و زندگی خود و دیگر هم نوعان و حتی محیط اقلیمی را تصویر کرده اند.

تعداد آن ها فقط در یک منطقه محدود در ایران بیش از 21 هزار مورد است که عمر برخی از آن ها چهل هزار سال است و بشر تا به امروز پیروز به کشف هیچ پدیده ای تاریخی و هنری با این قدمت نشده است.

هنرهای صخره ای نمادهای سرمایه های جوامع بشری محسوب می شوند که با بهره گیری از آن ها می توان به تولید ثروت و فرهنگ یاری کرد.

سنگ نگاره های قدمتی بسیار کهن دارند که قلمرو برخی از آن ها به ورای مرز اسطوره ها می رسد و پیشانی تاریخ و هنر بشری محسوب می شوند تا جایی که از منظر شان حتی می توان قسمت هایی از تاریخ کهن زمین را نیز رصد کرد.

مطالعه بر روی سنگ نگاره ها، حس هویت جویی افراد را افزایش داده و سبب انتخاب الگوهای اصیل اجتماعی می شود.

منطقه تیمره بخش وسیعی از خاک استان مرکزی در جنوب شرق شهرستان خمین و حد فاصل این شهرستان با شهرستان گلپایگان را دربر می گیرد.

تا به امروز در استان مرکزی بیش از 150 منطقه دارای سنگ نگاره ها، شامل شهرستان های خمین، اراک، خنداب، تفرش، شازند، دلیجان، محلات، فراهان وکمیجان شناسایی شده که 26 موردآن در فهرست آثارملی کشوربه ثبت رسیده است.

ایرنا نوشت، شاخص ترین این مناطق تیمره درکوه راونج دلیجان، سنگ نگاره هایلره و چراقچی در سوسن آباد کمیجان و نقوش صخره ای داش دره در خمین است.