هخامنشیان یک بار پاسارگاد را مرمت نموده بودند - وبلاگ آبی اناری ها

به گزارش وبلاگ آبی اناری ها، کارشناسان ایرانی و ایتالیایی در نشست مروری بر سه سال همکاری مشترک هیأت ایران و ایتالیا در حفاظت و مرمت از محوطه میراث جهانی پاسارگاد از مرمت کاخ اختصاصی کوروش، تهیه بانک اطلاعی در پاسارگاد و دیگر مرمت ها گزارشی ارائه دادند.

به گزارش وبلاگ آبی اناری ها، به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، سید محمد حسینی گورجی در نشست مروری بر سه سال همکاری مشترک هیأت ایران و ایتالیا در حفاظت و مرمت از محوطه میراث جهانی پاسارگاد با اشاره به مراحل مرمت در پاسارگاد گفت: پس از کوروش کبیر، پاسارگاد همچنان پررونق ماند و داریوش و جانشینانش از آن نگهداری می کردند، به گونه ای که حتی مراسم تاجگذاری شاهان نیز در پاسارگاد صورت می گرفت.

حسینی گورجی با اشاره به اینکه اولین دوره های مرمتی در پاسارگاد و صفه تخت جمشید را از همان دوره هخامنشیان شاهد هستیم، گفت: اقدامات مرمتی و تعمیراتی که در زمان هخامنشیان درست همزمان با ساخت و استفاده از بناها در پاسارگاد انجام می گرفت، بسیار دقیق و ظریف بوده به طوری که امروزه دیگر با تمام امکانات موجود آن چنان ظرافت و دقت در عملیات مرمت وتعمیر را شاهد نیستیم.

او دوره های مرمتی در پاسارگاد را شامل مرمت در مجموعه تاریخی پاسارگاد (دوره امپراطوری هخامنشیان)، مرمت در مجموعه تاریخی پاسارگاد (دوران پهلوی، توسط علی سامی)، مرمت در مجموعه تاریخی پاسارگاد (دوران پهلوی، توسط شرکت ایزمئو)، مرمت در مجموعه تاریخی پاسارگاد (پس از انقلاب، توسط دفتر فنی میراث فرهنگی مرودشت، تخت جمشید)، کارگاه های مرمت فعال در مجموعه تاریخی پاسارگاد پس از انقلاب اسلامی، توسط مرکز پژوهشی مجموعه تاریخی پاسارگاد، بنیاد پژوهشی پارسه - پاسارگاد) و سه سال همکاری مشترک پایگاه میراث جهانی پاسارگاد و موسسه عالی حفاظت و مرمت رم ـ ایتالیا در زمینه مطالعه و حفاظت سنگ های مجموعه پاسارگاد گفت.

او اضافه نمود: پس از تصرف فارس توسط اسکندر مقدونی، گنجینه پاسارگاد نیز غارت شد و به مرور پاسارگاد رونق خود را از دست داد، تا در دوره اتابکان که بار دیگر تجدید حیات یافت. از دوره صفویه به بعد از آنجایی که پاسارگاد از جاده زمستانی آباده به شیراز دور افتاده بود، فقط سیاحانِ علاقمند از آن بازدید نموده اند.

این کارشناس ادامه داد: در دو فصل (بهار و پاییز سال های 94 و 95) که دمای مناسب تری برای استفاده از مواد مرمتی مورد نظر بود، هیأت مشترک حفاظت و مرمت ایران و ایتالیا در مجموعه مستقر و به فعالیت های کارگاهی شامل پاکسازی بیولوژیک، پاکسازی خاک ها و رسوبات موجود، استحکام بخشی، و حفاظت نهایی مشغول می شدند که نتیجه این سه سال همکاری مشترک منجر به حفاظت از نقش انسان بالدار، حفاظت از نقش برجسته های درگاهی کاخ اختصاصی، حفاظت فنداسیون و کف تالار و بخشی از ایوان جنوب شرقی کاخ اختصاصی شد.

نزدیک شدن به آثار پاسارگاد با ترس و تعجب همراه بود

جوزپا ماریا فازیو - مسئول مرمت پروژه مطالعه و حفاظت ازمحوطه میراث جهانی پاسارگاد - نیز دیگر سخنران این نشست با بیان اینکه مشاهده و لمس بقایای باستانی و آٍثار تاریخی ارزشمند در سایت پاسارگاد برای من جالب و مایه افتخار بود از فعالیت های صورت گرفته در زمینه حفاظت از سنگ در سایت پاسارگاد گزارشی ارائه کرد.

او فعالیت هایش را معطوف به مرمت آثار سنگی در فضای باز دانست و اضافه نمود: در سال 2010 به دعوت پورتا و محمدحسن طالبیان برای آنالیز این محوطه به منظور ارائه ایده ای برای انجام اقدامات حفاظتی و مرمت بناهای سنگ سفید و سنگ سیاه به ایران آمدم. پاسارگاد، سایت گسترده ای است که مشکلاتی در مرمت و حفاظت از وجود دارد؛ به همین دلیل باید طرحی را ارائه می دادم که کلیات و جزئیات را با یکدیگر در نظر می گرفت.

فازیو با اشاره به اینکه هیأت در سال 2014 وارد فاز عملیاتی شد و کار مرمت و حفاظت از نقاط در معرض خطر را شروع کرد، ادامه داد: نزدیک شدن به آثار آمیخته با ترس و تعجب بود به دلیل اینکه در هر تکه از اجزای سایت با تاریخ و ارزش های معماری و ساختاری گسترده ای روبرو بودیم که کار را سخت می کرد.

مهم ترین و اعجاب آمیزترین ساختارهای معماری در پاسارگاد

سید محمد امامی - کارشناس دانشکده مرمت و باستان شناسی دانشگاه هنر اصفهان - دیگر سخنران این نشست به بیان گوشه ای از پروژه نتایج نوین در ساختار شناسی و منشایابی سنگ های بکار رفته در مجموعه میراث جهانی پاسارگاد بر اساس مطالعات شیمیایی و مینرالوژیک کار مشترک حمید فدایی، کارشناس پژوهشکده حفاظت و مرمت، حمید کرمی، بنیاد پژوهشی سایت میراث جهانی پاسارگاد، مشخص اسلامی، گروه باستان شناسی دانشگاه فرانکفورت، آلمان وکامران احمدی رییس پژوهشکده حفاظت و مرمت پرداخت.

او اظهار کرد: سایت میراث جهانی پاسارگاد شامل مهم ترین و اعجاب آمیزترین ساختارهای معماری و کاربرد سنگ به عنوان یک عنصر ساختمانی در دوران هخامنشی (550 قبل از میلاد تا 500 بعد از میلاد) در استان فارس همیشه مورد توجه بوده است.

این کارشناس اضافه نمود: وجود ساختمان ها و ساختارهای سنگی به همراه تزئینات وابسته به آن همچون طراحی، حجاری و نقاشی بر روی سنگ ها از زمره مواردی است که موضوعات تحقیقاتی بسیار گسترده ای را در چند دهه اخیر مد نظر قرار داده است.

وی ادامه داد: علاوه بر این اثرات هنرمندانه بر روی سنگ ها این منطقه بواسطه استفاده عظیم از بلوک های سنگی و تکنیک استخراج و نیز چیدمان آنان همیشه مد نظر متخصصین بوده است.

به گفته این کارشناس، سیستم انتخاب سنگ، استخراج آن و برش این سنگ ها همگی موضوعاتی است که دامنه تحقیقات در این سایت را از باستان شناسی فراتر گذاشته و زمینه تحقیقات بسیار وسیعی را در ارتباط با دانش زمین شناسی و معدن کاری سنگ مورد استفاده در منطقه پاسارگاد باز نموده است.

او با بیان اینکه موضوع این تحقیق نیز بر شناسایی خصوصیات این سنگ ها و منشایابی معادن آنان پایه گذاری شده است، گفت: بطور کلی در مجموعه بناهای منطقه پاسارگاد دو نوع سنگ آهکی سفید و سیاه کاربرد وسیع تری داشته و در این تحقیق مدنظر است.

مرمت کاخ اختصاصی کوروش

ماریا لابریولا - مرمت گر و همکار هیأت مشترک ایران و ایتالیا - با اشاره به مرمت کاخ اختصاصی کوروش در پاسارگاد نیز در این مراسم گفت: در بخش هایی از کاخ اختصاصی پاسارگاد کار حفاظت و مرمت انجام و نقشه ای از اقدامات پاکسازی و تجربی مرمت به اجرا گذاشته شد.

او ادامه داد: در ناحیه یک و دو از این بخش ستون هایی از جنس سنگ سیاه مورد مرمت نهاده شد و در ناحیه چهار، آزمایشی بر روی سنگ آهکی کف کاخ انجام شد.

این مرمتگر کارمستندنگاری درپروژه های مرمت را دارای اهمیت ویژه ای دانست و اضافه نمود: در این راستا مستندنگاری، تهیه عکس های گرافیکی، جداول، گزارش های نهایی و مواردی دیگرآماده شد. همچنین یکی از اقدامات حفاظتی سنگ ها، ایجاد بتونه در حفره ها است که این کار به دقت بسیاری انجام گرفت تا به ظاهر سنگ ها به ویژه سنگ های سیاه لطمه ای وارد نشود.

لابریولا همچنین اظهار کرد: مرمت سنگ های کف کاخ اختصاصی مستلزم ارائه روشی بود که در طول زمان خللی به این اثر وارد نکند، از این رو با ایجاد پوشش و کف کاذب قابل برداشت این کار نیز انجام گرفت.

این مرمتگر ایتالیایی در انتها تهیه خلاصه ای از نتایج بدست آمده را برای استفاده دیگر گروه های به دلیل کاهش هزینه، زمان و نیروی انسانی که ایجاد می نماید، بسیار مهم دانست اضافه نمود: در این پروژه این کار به شایستگی در قالب یک گزارش انجام گرفت.